Tóm tắt bệnh Điếc

Các tên gọi khác của bệnh này:

  • Khiếm thính

Người điếc là người không có khả năng nghe như người có sức nghe bình thường. Có nhiều mức độ điếc từ nhẹ đến nặng. Mức độ điếc được coi là tàn tật. Người lớn khi chỉ nghe được tiếng nói lớn hoặc các từ thét lên. Trẻ em khó khăn nghe khi giao tiếp bình thường.

Triệu chứng

  • Tính chất của tiếng nói và những âm thanh khác bị bóp nghẹt.

  • Khó hiểu từ ngữ, nhất là ở chỗ ồn ào hoặc đông người.

  • Đòi người khác phải nói chậm, rõ và to hơn.

  • Cần vặn to âm thanh của ti vi hoặc đài.

  • Không muốn giao tiếp (lánh mặt khỏi một số dịp hội họp, đông người, ngày lễ tết...).

Chẩn đoán

  • Hỏi bệnh sử và khám thực thể.

  • Các bài kiểm tra thính lực sẽ được thực hiện: Weber test, Rinne test, đo thính đồ toàn bộ, đo ngưỡng tiếp nhận ngôn ngữ.

Điều trị

  • Khi bị điếc, cần phải được can thiệp sớm.

  • Tùy theo từng loại điếc và nguyên nhân, phương pháp điều trị được đưa ra tương ứng.

  • Điều trị có thể bao gồm: thuốc hoặc thủ thuật, phẫu thuật, cho bệnh nhân mang máy nghe, cấy điện ốc tai.

Tổng quan bệnh Điếc

Thế nào là điếc?

Người điếc là người không có khả năng nghe như người có sức nghe bình thường.

  • Có nhiều mức độ điếc khác nhau :

    • Nghe bình thường: có thể nghe được cả lời nói thầm.

    • Điếc nhẹ: chỉ nghe được lời nói bình thường khi đứng cách 1 mét.

    • Điếc trung bình: Chỉ có thể nghe nói lớn khi đứng cách 1 mét.

    • Điếc nặng: chỉ có thể nghe khi được hét sát vào tai.

    • Điếc sâu (rất nặng): Không nghe được cả những từ hét sát tai.

Điếc mức độ nào được coi là tàn tật?

  • Người lớn: khi chỉ nghe được tiếng nói lớn hoặc các từ thét lên.

  • Trẻ em: Khó khăn nghe khi giao tiếp bình thường.

Mức độ điếc được coi là tàn tật của trẻ em so với người lớn nhẹ hơn vì trẻ em cần nghe tốt để học nói và phát triển ngôn ngữ.

Phân loại

  • Điếc dẫn truyền:

    • Nguyên nhân: bệnh tích nằm ở tai ngoài và tai giữa, ngăn cản đường truyền của âm thanh đến tai trong như nút ráy tai, viêm tai giữa.

    • Mức độ điếc: từ nhẹ đến vừa, có thể điếc tới 60-70 dB.

    • Một số trường hợp có thể chỉ bị điếc tạm thời.

    • Điều trị: Nhiều trường hợp tùy theo nguyên nhân, có thể bằng thuốc hay phẫu thuật. Máy nghe đối với dạng điếc này rất tốt.

  • Điếc tiếp nhận ốc tai

    • Nguyên nhân: bệnh tích nằm ở tai trong làm âm thanh truyền đến tai trong không biến đổi được thành các xung điện ví dụ như điếc do quá trình lão hóa (lão thính), điếc nghề nghiệp (các tế bào của ốc tai bị hư hại do tiếng ồn), điếc do nhiễm vi khuẩn hoặc virus (quai bị, viêm màng não, giang mai…)

    • Mức độ điếc: nhẹ, vừa, nặng, sâu, thậm chí điếc hoàn toàn.

    • Thường là điếc vĩnh viễn.

    • Điều trị: Tùy theo nguyên nhân, một số trường hợp có thể điều trị thuốc. Giải phẫu không tác dụng. Máy nghe có thể giúp trong các trường hợp điếc nhẹ đến nặng. Cấy điện ốc tai rất tốt trong các trường hợp điếc nặng và sâu.

  • Điếc thần kinh sau ốc tai: rất hiếm

    • Nguyên nhân: dây thần kinh thính giác không có hoặc bị hư hại vì thế tín hiệu không thể đưa lên não (u dây thần kinh thính giác), tổn thương ở thân não (tắc mạch, u, nhiễm khuẩn, xơ cứng rải rác), tổn thương ở vỏ não (viêm não, viêm màng não, chấn thương, xuất huyết, tắc mạch, u, thiếu máu…).

    • Máy nghe: có tác dụng rất ít.

    • Cấy điện ốc tai: không ích lợi gì.

    • Cấy điện thân não: có thể giúp ở vài trường hợp.

  • Điếc hỗn hợp: thường hay gặp

    • Nguyên nhân: có thương tổn tai ngoài, hoặc tai giữa, hoặc cả tai ngoài và tai giữa với thương tổn tai trong.

    • Đặc điểm: có cả đặc điểm của điếc dẫn truyền lẫn đặc điểm của điếc thần kinh ốc tai.

Điều trị bệnh

Khi bị điếc, cần phải được can thiệp sớm. Can thiệp càng sớm bao nhiêu thì tác hại của điếc giảm đi bấy nhiêu. Muốn can thiệp sớm thì phải phát hiện được sớm. Tùy theo từng loại điếc và nguyên nhân gây ra mà chúng ta sử dụng phương pháp điều trị tương ứng.

Điều trị bằng thuốc hoặc thủ thuật, phẫu thuật

  • Tai ngoài: Có nhiều bệnh nhân sau khi đi tắm biển về hoặc sau khi tắm gội bị điếc luôn một hoặc hai tai, đó là do ráy tai bị nở ra bít kín đường truyền âm thanh đến màng nhĩ. Đối với những trường hợp này chỉ cần lấy ráy tai ra bệnh nhân sẽ nghe lại bình thường.

  • Tai giữa: tắc vòi nhĩ hoặc viêm tai giữa thanh dịch nếu không điều trị kịp thời sẽ dẫn đến viêm tai giữa thủng nhĩ. Lúc này muốn tăng sức nghe lên không chỉ điều trị bằng thuốc mà còn phải thực hiện phẫu thuật vá nhĩ.

  • Tai trong: Điếc đột ngột, bệnh nhân thường bị điếc sau một đêm ngủ dậy. Đây là bệnh không gây tử vong ngay như các bệnh cấp cứu khác nhưng cũng là một trong các bệnh cấp cứu tai mũi họng, vì kết quả điều trị rất khác nhau nếu ngay 1 ngày sau điếc hay 1 tuần sau mới điều trị.

Sau điều trị thuốc và phẫu thuật mà sức nghe đã cải thiện vẫn không đáp ứng được giao tiếp bình thường thì phải có thêm trợ thính bằng máy nghe hay cấy điện ốc tai.

Cho bệnh nhân mang máy nghe

Tất cả các trường hợp điếc nhẹ và điếc trung bình, thậm chí điếc nặng và điếc sâu mà không có đủ khả năng kinh tế để cấy điện ốc tai đều nên mang máy nghe càng sớm càng tốt. Những người điếc nhẹ và điếc vừa nếu không can thiệp sớm sẽ ảnh hưởng đến sinh hoạt và công tác hàng ngày vì không giao tiếp tốt. Nếu để lâu không can thiệp, tiếng nói có thể bị méo. Không nghe được tốt và hiểu người khác cũng không tốt, dần dần họ trở nên cô lập, tâm sinh lý thay đổi và sức khỏe cũng ảnh hưởng.

Cấy điện ốc tai

Bệnh nhân điếc nặng và sâu, máy nghe cũng không giúp được cho họ nữa thì có chỉ định cấy điện ốc tai. Đối với trẻ điếc bẩm sinh và điếc trước ngôn ngữ, thời gian bắt đầu mang máy nghe hoặc cấy điện ốc tai rất quan trọng, muốn đạt kết quả tốt nhất phải thực hiện trước 5 tuổi, tuổi thích hợp nhất là từ 2 đến 3 tuổi vì đây là giai đoạn học nói của trẻ.

Đối với người điếc nặng và sâu, sau khi có ngôn ngữ nếu không được can thiệp sớm dây thần kinh thính giác 15 - 10 năm không hoạt động khi có âm thanh trở lại nó cũng không truyền tải thông tin tốt đến vỏ não vì vậy dù có được cấy điện ốc tai kết quả cũng kém xa những người được cấy ốc tai sau 1, 2 năm điếc.

Tại bệnh viện Tai Mũi Họng, trong 3 năm qua có thực hiện 9 trường hợp cấy điện ốc tai, kết quả khả quan. Trẻ nghe được tốt và đang trong thời gian tập nói.

Các câu hỏi liên quan bệnh Điếc