Tóm tắt bệnh Viêm màng não do phế cầu

Viêm màng não do phế cầu là một bệnh viêm màng não do vi khuẩn phế cầu (Streptococcus pneumoniae) gây nên. Đây là vi khuẩn gây viêm màng não phổ biến nhất ở người lớn và đứng hàng thứ hai ở trẻ em trên 6 tuổi.

Triệu chứng

Bệnh lây truyền qua đường hô hấp gây suy hô hấp, phù não nặng, sốc không hồi phục, áp-xe não, viêm phổi, viêm thận, loét rộng và suy kiệt, trạng thái mất não kéo dài, tử vong cao. Theo một nghiên cứu, những năm gần đây, tỷ lệ tử vong trong viêm màng não do phế cầu khoảng 30%.

Sốt cao liên tục, rét run, nhức đầu, đau mỏi cơ khớp, ho ra đờm màu gỉ sắt, đau ngực, khó thở, rét run, gan và lách to, trụy tim mạch, tụt huyết áp, nước tiểu ít, nôn, bỏ bú, ngủ gà, quấy khóc, khó thở, thở không đều, da tím tái, co giật.

Chẩn đoán

  • Hỏi bệnh sử và khám thực thể.

  • Các xét nghiệm để tìm kiếm vi khuẩn phế cầu: xét nghiệm dịch não tủy, nhuộm soi dịch não tủy.

  • Nếu chưa điều trị, thường là cấy máu và cấy dịch não tủy đều thấy vi khuẩn.

  • Tìm kháng nguyên phế cầu bằng các phản ứng latex hoặc điện di miễn dịch ngược dòng dịch não tủy cho kết quả rất hữu ích trong trường hợp đã được điều trị kháng sinh.

Điều trị

  • Cần điều trị kháng sinh ngay khi có nghi ngờ viêm màng não mủ, thuốc nên lựa chọn là Ceftriaxon. Có thể sử dụng Corticoid trong điều trị viêm màng não nếu có biểu hiện tăng áp lực nội sọ, hôn mê, liệt khu trú như Dexamethason.

  • Điều trị các triệu chứng liên quan.

Tổng quan bệnh Viêm màng não do phế cầu

Viêm màng não do phế cầu là một bệnh viêm màng não do vi khuẩn phế cầu (Streptococcus pneumoniae) gây nên. Đây là vi khuẩn gây viêm màng não phổ biến nhất ở người lớn và đứng hàng thứ hai ở trẻ em trên 6 tuổi.

Bệnh lây truyền qua đường hô hấp gây suy hô hấp, phù não nặng, sốc không hồi phục, áp-xe não, viêm phổi, viêm thận, loét rộng và suy kiệt, trạng thái mất não kéo dài, tử vong cao. Theo một nghiên cứu, những năm gần đây, tỷ lệ tử vong trong viêm màng não do phế cầu khoảng 30%.

Điều trị bệnh

  • Cần điều trị kháng sinh ngay khi có nghi ngờ viêm màng não mủ. Khi nghi ngờ viêm màng não mủ do phế cầu, phải nhanh chóng soi đáy mắt, chọc lấy dịch não tủy nhuộm soi và nuôi cấy vi khuẩn ngay. Sau đó phải dùng kháng sinh sớm mà không cần đợi có kết quả  vi khuẩn mới dùng kháng sinh.

  • Thuốc nên lựa chọn là Ceftriaxon hơn là dùng Penicillin vì hiện nay có xu hướng phế cầu kháng Penicillin ngày một tăng. Thời gian  điều trị thường là từ 10-14 ngày. Các chủng kháng Penicillin lại thường có kháng chéo cả với Cephalosporin thế hệ 3. Vì vậy việc điều trị theo kháng sinh đồ là hết sức cần thiết để mau chóng tiêu diệt vi khuẩn. Tốt nhất nên dùng kháng sinh theo đường truyền tĩnh mạch mà không nên đưa thuốc trực tiếp vào ống sống.

  • Nếu không có sự cải thiện về lâm sàng mặc dù đang được điều trị bằng Cephalosporin thế hệ 3 và Rifampin hoặc Vancomycin thì cần chọc dò dịch não tuỷ lại để xét nghiệm vi khuẩn học và làm kháng sinh đồ. Có thể sử dụng Corticoid trong điều trị viêm màng não nếu có biểu hiện tăng áp lực nội sọ, hôn mê, liệt khu trú như Dexamethason. Nhưng cần lưu ý rằng ở người lớn, Dexamethason có thể ngăn cản việc xâm nhập của Vancomycin và Ceftriaxon vào khoang não tủy, làm giảm hiệu quả các kháng sinh này trong trường hợp vi khuẩn kháng Penicillin.

Điều trị triệu chứng:

  • Chống phù não bằng dung dịch Manitol 15-20% truyền tĩnh mạch nhanh, hay dùng Magiê sulfat. An thần chống co giật bằng Diazepam.

  • Chống sốc và trụy tim mạch bằng truyền dịch Ouabain.

  • Chống suy hô hấp bằng cách đặt bệnh nhân nằm tư thế dẫn lưu, hút đờm dãi, thở oxy.

  • Đối với trẻ em phải đề phòng sốt cao co giật nên hạ nhiệt bằng các phương pháp đắp khăn mát, nằm nghỉ nơi thoáng gió, dùng thuốc hạ nhiệt như Paracetamol. Bệnh nhân cần được nuôi dưỡng tốt đề phòng và chống loét. Cần thiết phải phẫu thuật điều trị áp-xe não.

Các câu hỏi liên quan bệnh Viêm màng não do phế cầu