Phòng & Chữa Bệnh

Từ a-z về vacxin sốt rét

2021-11-08 23:50:40

Bạn có tin rằng có một căn bệnh khiến hàng triệu người tử vong mỗi năm hay không? Bạn đang tự hỏi căn bệnh đó là gì? Chính xác, căn bệnh đó chính là sốt rét. Sốt rét là căn bệnh khiến hàng trăm, hàng triệu bác sĩ đau đầu khi chưa thể tìm ra cách chữa trị. Tuy nhiên, trong những năm gần đây, số ca chết vì sốt sét đã được giảm khi WHO đã tìm ra vacxin sốt rét. Vậy vắc xin sốt rét là gì? Chúng ta hãy cùng tìm hiểu nhé!

Từ a-z về vacxin sốt rét Từ a-z về vacxin sốt rét

Sốt rét- căn bệnh nguy hiểm khiến hàng triệu người tử vong mỗi năm trong đó có rất nhiều người là trẻ em. Tuy nhiên, gần đây, tổng giám đốc WHO Tedros Adhanom Ghebreyesus đã xác thực nghiên cứu ra vacxin sốt rét Mosquirix - vacxin sốt rét có thể cứu chữa cho hàng triệu người, đặc biệt là trẻ em. Vậy hãy cùng tdoctor tìm hiểu về loại vacxin này nha!

1.Vài nét về bệnh sốt rét

Theo tổ chức y tế thế giới WHO, mỗi năm có trên 500 triệu người mắc bệnh sốt rét và hơn 3 triệu người tử vong. Một con số thật khủng khiếp. Và khủng khiếp hơn nữa là đa số những người mắc căn bệnh này ở vùng kinh tế khó khăn như những vùng cận Sahara- Châu phi.

 Thủ phạm chính gây bệnh sốt rét

Theo như các nhà khoa học thì thủ phạm chính gây sốt rét đó chính là ký sinh trùng thuộc loài Protozoa:  Plasmodium falciparum, Plasmodium vivax, Plasmodium ovale và Plasmodium malariae. Tất cả 4 loại này được gọi chung là ký sinh trùng sốt rét.

Người mắc bệnh này thường nóng rét vã mồ hôi kèm sốt theo đợt. Thời gian sốt càng lâu thì gan, lá lách càng to, càng cứng, kèm theo đó là sự thiếu máu. Ngoài ra , khi mắc sốt rét chúng ta còn có thể gặp một số dấu hiệu khác trên cơ thể như niêm mạc vàng, tiếng thổi tâm thu nhẹ ở mỏm tim, da tím tái, môi thâm,..

2. Đôi nét về vacxin sốt rét

Vacxin sốt rét là vacxin để phòng chống bệnh sốt rét. Vacxin duy nhất được phê duyệt là RTS được biết đến với tên thương mại là Mosquirix. Vacxin này có 4 mũi tiêm. Tuy nhiên hiệu quả của mũi vacxin này khá thấp (khoảng 30%). Do hiệu quả khá thấp nên tổ chức y tế thế giới WHO không khuyến khích tiêm vacxin ở trẻ em từ 6-12 tuần tuổi.

  Tiêm vacxin để có thể phòng chống bệnh sốt rét

Vắc xin mới nhất RTS, S (được phát triển bởi PATH Malaria Vaccine Initiative (MVI) và GlaxoSmithKline (GSK)) với sự hỗ trợ từ Bill và Melinda Gates Foundation) là vắc-xin tái tổ hợp được phát triển gần đây nhất. Nó bao gồm protein P. falciparum cycle sporozoite (CSP) từ giai đoạn tiền hồng cầu. Kháng nguyên CSP trong vắc xin gây ra việc sản xuất các kháng thể có khả năng ngăn chặn sự xâm lấn của tế bào gan và thêm vào đó tạo ra phản ứng của tế bào đã cho phép phá hủy các tế bào gan đang bị nhiễm bệnh. Vắc-xin CSP làm rõ các vấn đề trong các thử nghiệm do khả năng miễn dịch con người kém. RTS, S đã cố gắng làm biến mất những vấn đề này bằng cách hợp nhất protein với kháng nguyên bề mặt từ viêm gan B, do đó tạo ra một loại vắc-xin mạnh hơn và miễn dịch. Khi các nghiên cứu được thử nghiệm trong môi trường nhũ tương dầu trong nước và các tá dược bổ sung monophosphoryl A và QS21 (SBAS2), vắc-xin đã cung cấp miễn dịch bảo vệ cho  trên 8 tình nguyện viên khi thử thách với P. falciparum. 

3. Những triệu chứng khi mắc bệnh

Dưới đây là những biểu hiện khi mắc bệnh sốt rét mà bạn nên lưu ý

 Những triệu chứng thường gặp của bệnh sốt rét

Sốt rét thông thường

Sốt rét chính là dạng bệnh có những có thể biểu hiện triệu chứng thường gặp khi mới mắc, dạng mới mắc này thường không đe dọa đến tính mạng con người. Sốt rét thông thường thường được thể hiện qua ba dạng sốt chính như sau:

  • Sốt sơ nhiễm: Dạng sốt này thường xuất hiện đầu nhưng không phải điển hình của sốt rét điển hình, biểu hiện của dạng sốt này là sốt cao liên tục trong vài ngày do vậy các biểu hiện này hay bị nhầm lẫn với những bệnh thông thường.
  • Sốt điển hình: Dạng sốt này được chia thành 3 giai đoạn khác nhau: Giai đoạn 1 là  sốt rét run, toàn thân lạnh run rẩy , môi thâm, tím tái, đôi khi nổi da gà.Loại ốm này thường kéo dài từ 30 phút đến 2 giờ. Giai đoạn 2 sau khi lạnh run là giai đoạn  sốt nóng, trong giai đoạn này, bệnh nhân giảm triệu chứng run mà thay vào đó là bắt đầu nóng dần lên. Thân nhiệt có thể đạt đến 41 độ, mặt bị đỏ, da bắt đầu khô, tim đập nhanh hơn, thở mạnh,dốc, bắt đầu xuất hiện các biểu hiện nhức đầu và khát nước,miệng khô có thể kéo dài đến 3 giờ. Giai đoạn 3 là giai đoạn vã mồ hôi, lúc này thân nhiệt lại giảm, bệnh nhân ra mồ hôi nhiều, giảm nhức đầu, khát nước, giai đoạn này bệnh thuyên giảm, bệnh nhân cảm thấy dễ chịu.
    • Sốt thể cụt: Những cơn sốt này không xuất hiện thành cơn như trên mà chỉ thấy biểu hiện rét run, cơn rét này có thể kéo dài từ 1 - 2 giờ. Thể sốt này chỉ thường gặp ở những bệnh nhân mắc bệnh sốt rét nhiều năm.
    • Ký sinh trùng lạnh: Dạng này thường chỉ gặp ở những người đã khỏi bệnh nhưng vẫn còn mầm bệnh trong cơ thể. Những người này khi xét nghiệm thì vẫn cho kết quả dương tính với bệnh nhưng lại không có biểu hiện sốt, sức khỏe ổn định bình thường.

    Sốt ác tính

    Dạng bệnh này gồm có 4 thể:

    • Thể não: Người bệnh có biểu hiện rối loạn ý thức, sốt cao liên miên, nhức đầu dữ dội, tiêu chảy không kiểm soát,… đây là những dấu hiệu của tiền ác tính. Thường thì bệnh nhân mắc bệnh ác tính thể não tỷ lệ tử vong cao.
    • Thể giá lạnh: Đối với thể này, người bệnh bị tụt huyết áp, da xanh tái nhợt,người đổ mồ hôi nhiều, nhức đầu dữ dội, toàn thân lạnh.
    • Thể tiêu hóa: Bệnh nhân đau bụng dữ dội, buồn nôn, tiêu chảy, thân nhiệt hạ.
    • Thể gan: Thể này làm da của người bệnh có màu vàng, cùng đó thì giác mạc mắt vàng, phân và nước tiểu vàng, kèm đó có biểu hiện buồn nôn hoặc nôn. 

    4. Trẻ em là những người dễ bị nhiễm bệnh sốt rét nhất?

    Sốt rét là  căn bệnh đi theo suốt cuộc đời con người bởi khí sinh trùng lây nhiễm cho con người thông qua việc bị những con muỗi mang mầm bệnh đưa vào trong cơ thể thông qua việc bị hút máu.

    Theo ước tính, có 229 triệu người mắc sốt rét trên thế giới vào năm 2019, 94% trong số đó không qua khỏi và có thể bạn không tin nhưng trẻ em chiếm tới 67% số người chết. Tại sao lại vậy? Câu trả lời đó là những người sống ở nơi bệnh sốt rét hoành hành và bị lây nhiễm khi lớn lên có thể phát triển một số mức miễn dịch một cách tự nhiên. Vì vậy, trẻ em với sức kháng thể yếu lại không có miễn dịch với bệnh nên khả năng mắc bệnh và tỉ lệ tử vong cũng cao hơn.

    Tuy nhiên khi tiêm vacxin, số lượng mắc sốt rét ở trẻ em đã giảm đi 1 cách đáng kể. Những đứa trẻ từ 5-17 tháng tuổi đã ngăn ngừa được 39% trường hợp mắc sốt rét và 29% mắc sốt rét ác tính (theo WHO).

    Khi bị mắc sốt rét, bạn nên điều trị ngay bởi khi điều trị ở giai đoạn sớm, có thể dễ dàng phục hồi sức khỏe. Tuy nhiên khi điều trị quá muộn thì đã quá trễ để thuốc hoạt động hiệu quả và đôi khi cũng có thể gặp các vấn đề với việc kháng thuốc.

    5. Bước đột phá trong việc sản xuất vacxin sốt rét

    Các nhà khoa học tại australia đã có những bước tiến lớn trong việc sản xuất vacxin ngăn ngừa bệnh sốt rét khi đã phân lập được 3 loại protein quan trọng trong việc ký sinh trùng xâm nhập tế bào hồng cầu ở người.

     

     

     Các nhà nghiên cứu đang cố gắng để tạo ra loại vacxin tốt nhấtCác nhà khoa học đã nghiên cứu tới 33 công trình về sốt rét và những kháng thể tự tạo ra trong máu. Quá trình này nghiên cứu nhằm tách  3 loại protein đó là MSP3, MSP1 và AMA1, mở đường cho việc chế tạo vacxin chống sốt rét.

    Theo tiến sĩ James Beeson thuộc Viện Walter và Eliza Hall, ký sinh trùng sốt rét có thể thâm nhập hồng cầu thông qua hàng chục loại protein, nên vacxin  chống sốt rét phải "chiến đấu" với nhiều loại protein để làm tê liệt ký sinh trùng. Vì vậy 3 loại protein trên là ứng cử viên hàng đầu để đưa vào nghiên cứu vacxin để tạo ra vacxin có hiệu quả cao hơn, giúp những người dân thoát khỏi căn bệnh sốt rét thế kỷ.


    Dù không phải 1 vacxin hoàn hảo nhưng vacxin sốt rét cũng đã giúp hàng trăm hàng triệu người trước cái chết mà căn bệnh sốt rét mang lại. Hiện nay, các nhà nghiên cứu, các bác sĩ vẫn đang nỗ lực để có thể nghiên cứu và sáng tạo ra loại vacxin sốt rét tốt nhất để cứu giúp mọi người. Vì vậy để có thể biết thêm về vacxin sốt rét, các bạn hãy theo dõi tdoctor để biết thêm nhiều thông tin và cập nhật những thông tin mới nhất nhé!

     

0 bình luận

Gửi ý kiến bình luận
Xem thêm
Rất hữu ích Rất hữu ích
Hữu ích Hữu ích
Bình thường Bình thường

Nếu có bất cứ thắc mắc nào về vấn đề sức khỏe

hãy liên hệ với Tdoctor thông qua cách thức đặt câu hỏi trực tuyến Tại đây.
Hoặc mời bạn liên hệ qua Hotline/ Zalo: 0937454785 / 0349444164 hay có thể tìm bác sĩ tại đây
Trân trọng.