Xương khớp

Cột sống người được tạo thành như thế nào?

Cột sống là một phần quan trọng của hệ thống xương, chịu trách nhiệm không chỉ về khả năng tự đứng vững của chúng ta mà còn đóng vai trò quan trọng trong việc bảo vệ tủy sống và hỗ trợ sự linh hoạt của cơ thể.

Cột sống người được tạo thành như thế nào?

Cột sống là một phần quan trọng của hệ thống xương, chịu trách nhiệm không chỉ về khả năng tự đứng vững của chúng ta mà còn đóng vai trò quan trọng trong việc bảo vệ tủy sống và hỗ trợ sự linh hoạt của cơ thể. Hãy cùng TDOCTOR tìm hiểu cách cột sống được cấu tạo, vai trò của nó trong cuộc sống hàng ngày và các bệnh thường gặp nhé. 

Cột sống là gì?

Cột sống, còn được gọi là xương sống là một phần quan trọng của hệ thống xương trong cơ thể con người và động vật có xương sống. Cột sống là một chuỗi các xương liên kết lại với nhau, tạo thành một khung xương dọc theo lưng và bên trong cơ thể. Cột sống người bao gồm từ 33 đến 35 xương đốt sống được xếp chồng lên nhau.

Cấu tạo của cột sống

Cột sống con người có hình dạng gì?

Cột sống con người được chia thành 4 đoạn, mỗi đoạn có một kiểu cong và cấu trúc riêng biệt phù hợp với chức năng của nó. Từ trên xuống dưới:

1. Đoạn cổ gồm 7 xương đốt, có sự cong lồi ra phía trước.
2. Đoạn ngực bao gồm 12 xương đốt, có sự cong lồi ra phía sau.
3. Đoạn thắt lưng có 5 xương đốt, có sự cong lồi ra phía trước.
4. Đoạn cùng bao gồm 5 xương đốt dính liền với nhau tạo thành xương cùng, có sự cong lồi ra phía sau.
5. Đoạn cụt bao gồm từ 4 đến 6 xương đốt cuối cùng dính liền với nhau tạo thành xương cụt.

Chiều dài của cột sống toàn bộ chiếm khoảng 40% chiều cao của cơ thể.

Đặc điểm chung của các đốt sống người

Mỗi xương đốt sống bao gồm ba phần quan trọng:

• Thân đốt sống (corpus vertebrae): Thân đốt sống có hình dạng của một viên trụ dẹt, mặt trên và mặt dưới của nó lồi ra hơi để tạo sự phù hợp và tiếp xúc với xương đốt sống liền kề thông qua các đĩa đệm gian đốt sống.
• Cung đốt sống (arcus vertebrae): Cung đốt sống nằm ở phía sau thân đốt sống và hợp thành một khuôn giới hạn cho lỗ đốt sống. Cùng với thân đốt sống, nó tạo nên hình dạng chung của xương đốt sống.
• Lỗ đốt sống (foramen vertebrae): Lỗ đốt sống nằm giữa thân đốt sống và cung đốt sống. Khi các xương đốt sống được xếp chồng lên nhau để tạo thành cột sống, các lỗ này kết hợp lại với nhau để tạo thành ống sống. Ống sống chứa tủy sống, một phần quan trọng của hệ thần kinh.

Cung đốt sống bao gồm các thành phần sau đây:

• Mảnh cung đốt sống (lamina arcus vertebrae): Mảnh này rộng và dẹt, nằm phía sau thân đốt sống.
• 2 cuống cung đốt sống (pediculus arcus vertebrae): Hai cuống cung đốt sống nằm ở phía trước của mảnh cung đốt sống và liên kết chặt với thân đốt sống. Cuống này có hai phần uốn lõm ở phía trên và dưới, được gọi là các khuyết sống trên và dưới. Khuyết sống dưới của đốt sống trên liền kề với khuyết sống trên của đốt sống dưới, tạo thành lỗ gian đốt sống, là nơi mà các dây thần kinh và mạch máu đi qua.

Các mỏm xương nhỏ tách ra từ cung đốt sống bao gồm:

• 1 mỏm gai (nằm từ giữa mặt sau của mảnh cung đốt sống và chạy ra sau và xuống dưới, có thể cảm nhận được dưới da lưng).
• 2 mỏm xương ngang (tách ra từ khu vực nối giữa cuống và mảnh cung đốt sống và chạy ngang ra hai bên).
• 4 mỏm xương khớp (tách ra từ vị trí nối giữa cuống và mảnh cung đốt sống).

Đặc điểm riêng của các đốt sống ở từng đoạn xương

• Các đốt sống cổ (vertebrae cervicales) có những đặc điểm chung, bao gồm mỏm ngang kết nối với thân và cuống cung đốt sống thông qua 2 rễ. Điều này giới hạn việc hình thành lỗ ngang (foramen transversarium) trong đốt sống, nơi mà các mạch đốt sống đi qua. Đặc biệt, đốt sống cổ thứ VII (vertebra prominens) có mỏm gai dài nhất trong số tất cả các đốt sống cổ.
• Các đốt sống ngực (vertebrae thoracicae) có đặc điểm chung bao gồm có hõm sườn mỏm ngang (fovea costalis processus transversi) trên mỏm ngang để kết nối với củ sườn và còn có hõm sườn trên và dưới trên trên thân đốt để tiếp xúc với chỏm sườn.
• Các đốt sống thắt lưng (vertebrae lumbales) có đặc điểm riêng là không có lỗ ngang giống như đốt sống cổ, và không có các hõm sườn trên mỏm ngang và thân như đốt sống ngực.
• Xương cùng được tạo ra bởi việc các đốt sống cùng kết nối chặt chẽ với nhau. Xương cùng kết nối ở phía trên với đốt sống thắt lưng thứ V, ở phía dưới kết nối với xương cụt và hai bên kết nối với xương chậu. Xương cùng có hình dạng của một tháp với hai mặt: mặt trước và mặt sau, cùng với hai phần bên, phần đáy ở trên và đỉnh ở phía dưới. Đỉnh của xương cùng tiếp xúc với xương cụt.
• Xương cụt được tạo thành từ việc 4-6 đốt sống cụt dính liền với nhau.

6 Chức năng chính của cột sống

Cột sống có nhiều chức năng quan trọng trong cơ thể con người và các loài động vật có xương sống. Dưới đây là một số chức năng chính của cột sống:

1. Hỗ trợ cơ thể: Cột sống chịu trách nhiệm chính trong việc duy trì tư thế đứng và nằm của cơ thể. Nó cung cấp sự ổn định cho cơ thể và giúp duy trì trọng lượng của cơ thể trong tư thế đứng.
2. Bảo vệ tủy sống: Cột sống bao quanh và bảo vệ tủy sống, một phần quan trọng của hệ thần kinh trung ương. Tủy sống chứa các dây thần kinh và là kết nối giữa cơ thể và não.
3. Linh hoạt và chuyển động: Cột sống cho phép cơ thể thực hiện các phong cách chuyển động khác nhau, bao gồm cử động, uốn cong, quay đầu và nghiêng. Điều này cho phép con người thực hiện các hoạt động hàng ngày và thể thao.
4. Giữ thăng bằng: Cột sống đóng vai trò quan trọng trong việc duy trì thăng bằng và ổn định của cơ thể khi di chuyển hoặc thực hiện các hoạt động.
5. Hỗ trợ xương và cơ: Cột sống liên kết với xương, cơ, và mô liên kết khác trong cơ thể. Nó giúp truyền tải áp lực và lực đến các cơ và xương, giúp cơ thể thực hiện các hoạt động như nhảy, chạy, nâng đồ, và thậm chí là ngồi và đứng.
6. Tạo không gian cho các cạnh mạch máu và dây thần kinh: Cột sống cũng cung cấp không gian cho các cạnh mạch máu và dây thần kinh đi qua các lỗ đốt sống, giúp duy trì sự cung cấp máu và thông tin thần kinh đến các phần khác của cơ thể.

Tổng cộng, cột sống có vai trò quan trọng trong việc duy trì sự sống và hoạt động của cơ thể con người và động vật có xương sống.

Các bệnh thường gặp ở cột sống

Cột sống có thể bị ảnh hưởng bởi nhiều loại bệnh và vấn đề sức khỏe khác nhau. Dưới đây là một số bệnh thường gặp liên quan đến cột sống:

• Đau lưng (Lower Back Pain): Đây là một trong những vấn đề phổ biến nhất liên quan đến cột sống. Nguyên nhân có thể bao gồm căng cơ, viêm xương, đĩa đệm thoát vị hoặc chấn thương.
• Thoát vị đĩa đệm (Herniated Disc): Đĩa đệm trong cột sống bị hỏng hoặc bị xé ra và áp lực lên dây thần kinh, gây ra đau và bất tiện.
• Viêm khớp cột sống (Spondylitis): Đây là một nhóm bệnh viêm nhiễm xương và khớp, như viêm khớp cột sống dạng dày đặc và bệnh Bechterew. Các bệnh này gây ra đau và sưng ở cột sống.
• Cột sống cô độc (Scoliosis): Đây là một tình trạng khi cột sống bị uốn cong không bình thường. Nó có thể gây ra đau và vấn đề về thẩm mỹ.
• Gai xương (Bone Spurs): Các gai xương là các tăng thêm của xương trên bề mặt của đốt sống và có thể gây đau và hạn chế chuyển động.
• Thoát vị đốt sống cổ (Cervical Disc Herniation): Tương tự như thoát vị đĩa đệm, nhưng ảnh hưởng đến vùng cổ, gây ra đau cổ và cánh tay.
• Chấn thương cột sống (Spinal Cord Injury): Chấn thương cột sống có thể dẫn đến bị tê liệt hoặc mất chức năng của một phần cơ thể tùy thuộc vào vị trí và mức độ của chấn thương.
• Sưng khớp cột sống (Facet Joint Arthritis): Viêm khớp mặt trước và mặt sau của đốt sống có thể gây đau và sưng ở vùng lưng.
• Các khối u cột sống (Spinal Tumors): Các khối u ác tính hoặc u lành tính có thể phát triển trên cột sống và gây ra đau và áp lực lên dây thần kinh.
• Loạn dạng cột sống (Vertebral Deformities): Bao gồm các tình trạng như kyphosis (lưng gù), lordosis (lưng kèo) và scoliosis (uốn cong cột sống) có thể gây ra vấn đề về tư thế và đau lưng.

Các bệnh và vấn đề cột sống này có thể ảnh hưởng đến chất lượng cuộc sống và cần điều trị hoặc quản lý thích hợp dưới sự hướng dẫn của bác sĩ hoặc chuyên gia y tế.

Phương pháp điều trị các vấn đề về cột sống

Phương pháp điều trị của cột sống phụ thuộc vào loại bệnh hoặc vấn đề cụ thể mà bạn đang gặp phải. Dưới đây là một số phương pháp điều trị thông thường cho các vấn đề liên quan đến cột sống:

1. Trị liệu vật lý

• Chiropractic: Chiropractor sử dụng các kỹ thuật thủ công để điều chỉnh cột sống và giảm đau.
• Physical Therapy: Chương trình tập thể dục và liệu pháp vật lý có thể giúp cải thiện sức khỏe của cột sống và giảm đau.

2. Thuốc và chăm sóc y tế

• Thuốc chống viêm và giảm đau: Bác sĩ có thể kê đơn các loại thuốc này để giảm triệu chứng viêm và đau.
• Chăm sóc y tế: Theo dõi và quản lý bệnh, bao gồm việc theo dõi tình trạng của đốt sống và tủy sống.

3. Phẫu thuật

Phẫu thuật cột sống có thể được thực hiện nếu bệnh hoặc vấn đề cột sống nghiêm trọng và không thể điều trị bằng các phương pháp khác. Các loại phẫu thuật bao gồm:

• Điều chỉnh đĩa đệm.
• Ghép xương.
• Loại bỏ khối u.
• Stent động mạch cột sống.

4. Thiết bị hỗ trợ

• Đai cột sống: Đai cột sống có thể được đề xuất để hỗ trợ và giảm đau cho cột sống khi bạn đang chuyển động.
• Gậy đi lại hoặc thiết bị hỗ trợ đi lại: Các thiết bị này có thể được sử dụng để giảm áp lực lên cột sống và tăng tính ổn định.

5. Lối sống lành mạnh và phòng ngừa:

• Tập thể dục định kỳ: Bài tập giúp cải thiện sức khỏe cột sống và duy trì trọng lượng cơ thể lành mạnh.
• Dinh dưỡng cân đối: Ăn uống lành mạnh với đủ canxi và vitamin D để duy trì sức khỏe xương.
• Tránh thói quen gây hại: Hạn chế việc hút thuốc lá, uống rượu quá mức, và tránh tình huống gây chấn thương cột sống.

6. Trị liệu tâm lý:

Nếu đau và vấn đề cột sống gây ra căng thẳng tinh thần hoặc tâm lý, tư vấn tâm lý có thể được xem xét để hỗ trợ tâm trạng và tinh thần.

Lưu ý rằng phương pháp điều trị cụ thể sẽ phụ thuộc vào tình trạng cụ thể của bạn và lời khuyên của bác sĩ. Trước khi chọn phương pháp điều trị, luôn tư vấn với chuyên gia y tế để đảm bảo rằng quyết định của bạn là tốt nhất cho tình trạng sức khỏe cụ thể của bạn.

Thấu hiểu vấn đề cấp bách của bệnh nhân khi đã có triệu chứng đau và không muốn phải mất thời gian chờ đợi hay xếp hàng, bạn có thể đặt lịch khám trực tuyến thông qua hệ thống của TDOCTOR thông qua website https://tdoctor.vn/ hoặc tải xuống ứng dụng TDOCTOR ở hệ điều hành Android hoặc iOS. Bác sĩ CK2 Phạm Ngọc Công là Phó khoa cột sống A Bệnh viện chấn thương chỉnh hình Hồ Chí Minh sẽ trực tiếp khám và chữa trị cho anh/chị cực kỳ tận tâm và chu đáo.

TDOCTOR là hệ thống kết nối bệnh nhân với các bệnh viện và phòng khám xịn sò nhất hiện nay như Bệnh viện Đại học Y Dược, bệnh viện quốc tế Vinmec, bệnh viện Nam Sài Gòn,... với hàng ngàn trang thiết bị, công nghệ hiện tại cùng đội ngũ bác sĩ thâm niên trong nghề có thể dễ dàng giải quyết vấn đề của bạn. Đặc biệt, bạn còn được giảm 2% trên tổng hóa đơn mãi mãi mỗi khi bạn đặt lịch khám trực tuyến trên TDOCTOR.

Bạn có thể đặt câu hỏi miễn phí cho bác sĩ tại đây: https://tdoctor.vn/hoibacsi/datcauhoi?ref_type=2&ref_code=BS90294&speciality_id=22 hoặc có thể liên hệ qua số điện thoại/Zalo: 0976985465

Kết luận

Cột sống là một phần quan trọng của hệ xương và cơ thể con người. Hãy duy trì lối sống lành mạnh và phòng ngừa cũng rất quan trọng. Hiểu về cột sống và bảo vệ nó có thể giúp duy trì sức khỏe tổng thể của cơ thể.

Rất hữu ích

Hữu ích

Bình thường

Tin liên quan

Thoái hóa đốt sống cổ: Nguyên nhân, triệu chứng và cách chữa trị

Thoái hóa đốt sống cổ, còn được biết đến với cái tên thoái hóa cột sống cổ, là một trong những biểu hiện của việc xảy ra tình ...

07/01/2024 00:50 Xương khớp

Bệnh thoái hóa cột sống có chữa được không?

Thoái hóa cột sống là một bệnh lý xương khớp mãn tính thường xảy ra ở người trung niên. Tuy nhiên, trong vài năm gần đây, đã có sự tăng ...

06/01/2024 00:28 Xương khớp

Phòng khám vật lý trị liệu và phục hồi chức năng An Tâm

Tọa lạc tại số 97 Trần Văn Mười, ấp 3, xã Xuân Thới Thượng, Hóc Môn. Phòng khám vật lý trị liệu và phục hồi chức năng An Tâm hiện ...

26/09/2022 16:02 Xương khớp

Nỗi buồn của bệnh nhân mắc bệnh cột sống|Bác sĩ CKII Đỗ Văn Long

22/01/2022 14:01 Xương khớp

Xem thêm